Sigorta Sözlüğü

Sigorta şirketleri, vadesi bir yılı aşan hayat, ferdi kaza ve sağlık sigortası alanında düzenledikleri poliçeler için, sigorta ettirenler ve lehtarlara karşı yükümlülüklerini yerine getirebilmek amacı ile bilançolarında teknik karşılık ayırmak zorundadır. Teknik karşılıklar; matematik karşılık, muallak tazminat karşılığı ve cari rizikolar karşılıklarının toplamından oluşur. Teknik karşılıkların bir parçası olarak kabul edilen matematik karşılıklar ise vadesi dolmamış her bir poliçe için ayrı ayrı hesaplanır. Bunun maddi değeri; kar payı ve aktüeryal matematik karşılıklar ile yurt dışı karşılıklar ve reasürans işlemleri için özel olarak ayrılan matematik karşılıkların toplamından oluşur.

Aktüeryal Matematik Karşılık Nedir?

Sigorta şirketlerinin toplam prim gelirlerinin bugünkü değeri ile poliçeden doğan yükümlülüklerinin bugünkü değeri arasındaki fark, aktüeryal matematik karşılık olarak adlandırılır. Aktüeryal matematik karşılıklar, Hazine Müsteşarlığı’ndan onay almış ürün teknik şartnamesinde belirtildiği şekilde hesaplanarak muhasebeleştirilir. Sigorta şirketlerinin bilançolarında karşılık bulan aktüeryal karşılıklar, tüm sigorta sisteminin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve yükümlülüklerin aksamadan faaliyetlerin devam edebilmesi için tesis edilmiş bir sistemdir.

Aktüeryal Matematik Karşılık Ne Demektir?

• Aktüeryal matematik karşılıklar, prospektif yöntemler ile hesaplanabilir. Şirketlerin, Hazine Müsteşarlığı’ndan onay alması koşulu ile farklı istatiksel modeller kullanarak veya genellemeler yaparak hesaplama yapmaları da mümkün olabilmektedir.
• Prospektif hesaplama yöntemi, gelecekteki yükümlülüklerin bugünkü peşin değeri ile gelecekte tahsil edilecek primlerin bugünkü değeri arasındaki farktır.
• Retrospektif hesaplama yöntemi alternatif olarak kullanılan bir başka hesaplama yöntemidir. Gelecekteki yükümlülüklerin sonuç değeri ile gelecekte tahsil edilecek primlerin sonuç değeri arasındaki farktan oluşur.
• Aktüeryal matematik karşılıklar hangi yöntem ile hesaplanır ise hesaplansın, prospektif yöntem ile hesaplanan değerden daha az olamaz.
• Aradaki farkın negatif çıktığı durumlarda ise bu değerin sıfır (0) olduğu kabul edilir.
• Aktüeryal matematik karşılıkları, hayat sigortası branşında faaliyet gösteren şirketler dışında vadesi bir yılı geçen hayat, ferdi kaza ve sağlık sigortası poliçesi düzenleyen tüm sigorta şirketlerinin hesaplaması zorunludur.
• Birikimli hayat sigortaları dahil vadesi bir yılı aşan ferdi kaza, sağlık ve hayat sigortaları poliçelerinde; ölüm tazminatı, maluliyet ve kritik hastalık tazminatı taahhüt edilmiş ise poliçelerin bu kısımları için de aktüeryal matematik karşılığı ayrılması zorunludur.
• Aktüeryal matematik karşılıklar, birikimli hayat sigortalarında, birikimlerin prime kalan kısımları ile birikmiş aktüeryal matematik karşılıkların toplamından oluşur.
• Aktüeryal matematik karşılıklar, tahakkuk veya tahsil esaslarına göre Hazine Müsteşarlığı’ndan onay almış ürün teknik şartnamesinde belirtildiği şekilde hesaplanır.
• Sigorta ettiren ve lehtarların korunması adına hesaplama yöntemleri ve varsayımlar poliçe vadesi içerisinde değiştirilemez.